Avropanı bölüşdürən paktdan 70 il keçir

Vyaçeslav Molotov pakta imza atır. Arxada duranlar isə Ribbentrop və Stalindir - Moskva, 23 avqust 1939-cu il

Bu günün Rusiyasında Sovet keçmişinə münasibət heç vaxt birmənalı olmur. Elə ötən əsrin 39-cu ilin Molotov-Ribbentrop paktı da istisna təşkil eləmir. Şərqi Avropanın Nasist Almaniyası və Stalin SSRİ-si arasında nüfuz zonalarına bölünməsini nəzərdə tutan bu paktı bəzilər qaçılmaz, bəziləri müharibəni gecikdirən, bəziləri isə utancverici hal sayır.

Baltikyanı ölkələri, Polşa və Şərqi Avropanın bölüşdürülən dövlətləri bu paktı işğalın başlanğıcının yubileyi kimi qeyd eləyir. Amma paytaxt Moskvanın sakinlərinin münasibəti köklü fərqlənir. Bəzilər 1989-cu ilə qədər rəsmən təkzib olunan bu paktın mövcudluğundan da xəbərdar deyil, bəziləri isə buna haqq qazandırır.

32 yaşlı Aleksey hətta deyir ki, Baltik dövlətləri sovet qoşunlarının o dövrdə ölkələrinə girməsinə görə ruslara sağ ol da deməlidilər:

«Əgər pribaltikalılar hesab eləyirlərsə ki, biz işğalçıyıq, çox səhv eləyirlər. Biz onları xilas eləmişik. Onlar kasıb ölkəydilər, biz onları heç nədən yaratdıq. Bu sadəcə siyasi intriqalardır. Belə fikirlərə ciddi yanaşmaq lazım deyil».

55 yaşlı Tatyana isə deyir ki, pribaltikalılar şükür eləmələdilər ki, o vaxtı Molotov onları bu pakta daxil eləyib:
«Məncə onlar o vaxt paktda olmaq istəmirdilərsə, etiraz eləməliydilər. İndi səslərini çıxarmaqları isə düzgün deyil, bu eqoistlik və dar düşüncəli olduqlarını göstərir».

Rusiyada keçirilən rəy sorğuları isə göstərir ki, rusların heç 61 faizi bilmirmiş ki, bu paktın nəticəsində 1939-cu ilin sentyabrında Sovet qoşunları Şərqi Polşanı işğal edib.

Sorğunu keçirən «Levada» mərkəzinin Denis Volkov.

«Bu rəqəmlərin ortaya çıxardığı əsas problem odur ki, bir tərəfdən adamlar bu pakt haqqında heç nə bilmirlər, digər tərəfdən heç tarix haqda bilmək də istəmirlər».

Bu paktın 70 illik yubileyi ərəfəsində birdən-birə Rusiya dövlət və özəl televiziyaları həmin dövrü yada salmağa başlayıb. Amma əsasən dövlət nəzarətində olan rus mediası demək olar ki eyni mövqedən çıxış edir.

Məsələn, efirə gedən verilişlərin birində deyilir ki, bu pakt SSRİ-nin Almaniyayla müharibəsini gecikdirmək üçün atıla biləcək yeganə mümkün addım olub. Üstəlik əgər Britaniya və Fransa 1938-ci ildə Münhen konfransında qərbi Avropanı Almaniyayla bölürdülərsə, Cexoslavakiyanı heç onlardan soruşmadan Almanlara hədiyyə edirdisə, Şərqi Avropanın bölüşdürülməsinin nəyi pisdir?

Sovet Xarici Kəşfiyyatının keçmiş general mayoru Lev Sotskovun Molotov-Ribbentrop paktı haqda bu yaxınlarda çap olunan kitabında isə deyilir ki, bu müharibəni gecikdirmək üçün yeganə mümkün yol idi. Baltik ölkələri özləri onsuz da Sovet qoşunlarını köməyə çağıracaqdılar.

Və sonda. «Levada» mərkəzinin keçirdiyi sorğuya əsasən rəyi soruşulanların ancaq 6 faizi bu paktı pisləyib. SSRİ və Almaniyanın başqalarının iradəsinin əksinə ölkələrini bölüşdürməsini pis addım sayır və keçmişlərini fərqli görmək istədiklərini deyib.

Həmçinin bax
MOLOTOV- RİBBENTROP RAZILAŞMASININ GİZLİNLƏRİ