-
Əgər rejissor olsaydınız və sizdən müsahibəni Gabriel García Márquez alsaydı, sizə heyranlığını dilə gətirsəydi, nə hiss edərdiniz?
Cavan vaxtı jurnalist işləmiş, sonradan dünyaca məşhur yazıçı olmuş Marquez-in 1990-cı ildəki həmsöhbəti yapon rejissoru, "Yeddi samuray", "Raşomon" kimi filmlərin yaradıcısı Akira Kurosawa olmuşdu.
Tokioda baş tutan müsahibə 6 saat çəkmişdi və sonradan "Los Angeles Times"da dərc edilmişdi.
Söhbət Kurosawa-nın 1965-ci ildə çəkdiyi "Qırmızı saqqal" filmi üzərinə gələndə, Márquez demişdi ki, həmin filmə axır 20 ildə 6 dəfə baxıb, az qala hər gün film barədə uşaqlarına danışıb: "Bu, sizin, ailəmizdə ən çox sevilən filmlərinizdən biri olmaqla yanaşı həm də mənim kino tarixində ən sevimli filmlərimdəndi". (Ardı aşağıda)
"Qırmızı saqqal" filminin treyleri
Kurosawa kitabları, romanları filmə çevirmək işində böyük istedad sahibi idi. Məsələn, Shakespeare-in əsərlərini ekranlaşdırmaq sahəsində dünyada birinci sayılıb. Bu günəcən də belədir.
García Márquez rejissordan bunun sirrini soruşur.
Kurosawa cavab verir ki, bəzən rejissorlar bədii əsər əsasında film çəkməyin, ədəbi təsvirlərin ekrandan tamaşaçıya çatdırılmasının nə dərəcədə çətin olduğunu anlamırlar:
"Məsələn, detektiv romanın adaptasiyası zamanı bir gənc rejissor mənə demişdi ki, filan yer kitabda qətlin törədildiyi dəmiryol stansiyasına çox bənzəyir. "Sən səhv yoldasan" - dedim ona, "Problem ondadır ki, sən artıq romanı oxumusan və meyitin vaqonların yanında tapıldığını bilirsən. Amma romanı oxumayan insanlar üçün həmin yer xüsusi bir maraq kəsb etmir. Həmin gənc rejissor bədii əsərin sehrinə düşmüşdü və anlamırdı ki, kino təsvirləri fərqli yolla ifadə edilməlidir".
Gabriel Garsia Marquez
García Márquez: Real həyatdan elə bir təsvir xatırlaya bilərsinizmi ki, onu filmdə ifadə etmək qeyri-mümkün olsun?
Kurosawa: Bəli, məsələn, Ilidachi şəhəri. Mədən yaxınlığında yerləşirdi. Mən cavan vaxtı orda rejissor köməkçisi olmuşam. Rejissor elə ilk baxışda demişdi ki, şəhərin əsrarəngiz və qəribə ab-havası var. Bizim orda çəkiliş aparmağımızın səbəbi də elə bu idi. Amma təsvirlərdə çatışmayan bir şey var idi. Bu da mədəndəki iş şəraitinin təhlükəli olması faktı idi. Orada çalışanların həyat yoldaşları və uşaqları daim bunun qorxusu altında yaşayırdılar. Adam var ki, hansısa yaşayış məskəninə baxanda onu bir mənzərə kimi qavrayır, orada yaşayanların hissləri kimi yox. Kamera isə həmin yeri fərqli bucaqdan "görür".
Yapon qadının nüvə hücumundan sonrakı əzablarından bəhs edən "Avqust rapsodiyası" filmindən söz düşəndə (film bir çox Amerika tənqidçilərini qəzəbləndirmişdi) Kurosawa öz mövqeyini müdafiə edir və bildirir ki, amerikanlar Hiroshima-ya bomba atılmasını əsaslandıra bilərlər. çünki orda çoxlu zavod yerləşirdi. Amma Nagasaki-də nə bir hərbi obyekt, nə də bir zavod vardı.
Kurosawa deyir ki, iki atom bombasının qurbanlarının sayı 230 min göstərilsə də, əslində yarım milyondan çoxdu. Çünki minlərlə insan onilliklər boyu bədənlərindəki radioaktiv zəhərlənmədən can qurtarmağa çalışıb. Rejissor hətta müsahibənin alındığı ildə, 1990-cı ildə də Tokioda Nüvə Bombası Hospitalında pasientlərin ölməkdə davam etdiyini xatırladıb. Onun fikrincə, nüvə silahından istifadə etmiş ölkə yapon xalqından üzr istəməyincə, "atom draması" davam edəcək.
Rövşən