- Modern İslam ölkəsi hesab olunan Türkiyədə Qurban bayramına dair alternativ bir ideya sosial şəbəkələrdə sürətlə yayılmaqdadır. İdeya ədəbiyyatın əhvalat janrında nəql olunan bir hekayətlə ifadə olunur.
"Otuz illik bir dostumla telefonda bayramlaşırdıq. Heyvan kəsmiş, necə yorğun olduğundan danışırdı.
- Yeddi nəfər bir danaya girdik, sen neynədin?
- Biz 5 nəfər bir insana girdik.
- Necə yəni, başa düşmədim?
- 5 nəfər bir araya gəldik, iki aydır işləməyən bir nəfərin evinə getdik. İki aylıq ev kirayəsini, yığılmış qaz, elektrik borclarını ödədik, mətbəxinə nə lazımdırsa, alıb qoyduq. Yeni açılan bir mərkəzdə yaxşı maaşlı işə düzəltdik.
- Çox gözəl etmisiniz. Qurban yerinə keçərmi, görəsən?
- Sənin ət payladığın insanlar bu adam qədər sevindilər?
- Yox, inanmıram.
Deməli, keçdi. Məqsəd qurbandırsa (Allaha yaxınlaşmaq, paylaşmaq) biz yaxınlaşmaq üçün paylaşdıq, bu vicdan rahatlığı bizim üçün bayram oldu.
- Düzünü desəm, kəsən vaxt əlim qalxmırdı, atama bir də kəsimə gəlməyəcəyimi dedim. Gələn il məni də aranıza alın.
- Məmnuniyyətlə, dostum. Əslində hamı bu şüurla qruplar qurub 7 nəfər bir dana yerinə bir insana girsələr, dünya cənnət olar."
***
Qurban bayramının alternativ üsulla keçirilməsi tərəfdarları arasında Türkiyədə tanınmış ilahiyyatçılar var. Onlardan biri yazıçı, ilahiyyatçı İhsan Eliaçık Türkiyənin Gaia jurnalına geniş müzakirələrə səbəb olan bir müsahibə verib.
Müsahibədə Quranda İbrahimin əhvalatında "zəbih" sözünün səhv başa düşüldüyünü deyir. Oğlunu o zamankı adətlərə görə qurban kəsməyə aparan İbrahim yuxuda Allahdan bir əmr eşidir.
O ayədə "zəbih" sözü var. "Zəbih" - "Biz ona böyük bir qoç verdik" kimi də başa düşülür, "Biz onu böyük bir səhvdən qurtardıq" kimi də. Yazıçı, ilahiyyatçı iddia edir ki, bu sözün birinci cür yozulması səhvə yol açıb, yoxsa Quranda heç qoç kəsmək əmri də yoxdur.