Özbəkistanda bir qadına qarşı keçmiş prezident İslam Karimovun islamçılarla danışdığını göstərən 1991-ci ilə aid videonu paylaşdığına görə məhkəmə hökmü qüvvədə saxlanılıb. "Human Rights Watch" (HRW) insan haqları təşkilatı sentyabrın 4-də hökmü pisləyib.
İki həftə öncə Daşkənd regional məhkəməsi Sevara Şaydullayevaya qarşı 30 aylıq şərti cəzanı qüvvədə saxlayıb. Qadın bu ilin aprelində "Özbəkistanda konstitusiya quruluşunu devirməyə açıq çağırışın yer aldığı materialları bilərəkdən saxlayıb yaymaqda" təqsirli bilinib.
Videonu anası ilə birlikdə yayan Şaydullayevaya bəzi qadağalar tətbiq olunub. O, ictimai tədbirlərə qatıla bilməz, Daşkənd vilayətini icazəsiz tərk edə bilməz.
"Özbəkistan hakimiyyəti Sevaranı keçmiş prezidentin videosunu paylaşdığına görə mühakimə etməməlidir. Hakimiyyət onun məzmunu ilə razılaşmasa da, 33 ilin videosunda deyilənlər artıq tarixdir", – təşkilatın Orta Asiya üzrə tədqiqatçısı Mihra Ritman deyib.
Videoda nə var
Sözügedən video 1991-ci ilin dekabrında şərqi Namanqan şəhərində çəkilib. Karimov bir zalda oturdularaq "əl-Qaidə"yə bağlı Özbəkistan İslamçı Hərəkatının gələcək lideri Tohir Yuldaşı dinləməyə məcbur edilib. O, Karimova hökumət və islam barədə məruzə deyib. Şaydullayevanın YouTube-dan yüklədiyi video on illərdir dövr edilir.
Karimov daha sonra Namanqanda yerli hökumət idarələrini tutmuş bir qrup şəxslə görüşüb. Onlar Özbəkistanın islam dövləti elan olunmasını tələb ediblər, Karimov da videoda bunu vəd edir.
Ancaq 1990-cı illərin sonlarından başlayaraq Karimov hökuməti müsəlmanlara qarşı kütləvi təzyiqlərə başlayıb və bunu 2016-cı ildə vəfat edənədək sürdürüb.
HRW-nin bəyanatında deyilir ki, vəzifədə olan prezident Şavkat Mirziyoyevin dövründə də din və ifadə azadlığına ciddi məhdudiyyətlər qalmaqdadır.
"Azı 30 il öncə baş verənlərin əks olunduğu videonu yaymaq cinayət sayılmamalıdır. Özbəkistan hakimiyyəti Şaydullayevaya qarşı hökmü dərhal ləğv etməli, onun azadlığına bütün məhdudiyyətləri qaldırmalıdır", – Ritman vurğulayıb.